Er komen uiteenlopen aangeboren (congenitale) afwijkingen aan de hand voor. Men spreekt van een syndroom wanneer de handafwijking samengaat met meerdere aangeboren afwijkingen.
Zie ook aangeboren afwijking.

Veelvoorkomende handafwijkingen

Hieronder worden enkele aangeboren handafwijkingen kort beschreven.

Syndactylie
Naast elkaar gelegen vingers (of tenen) zijn voor een deel verkleefd of aan elkaar vastgegroeid. Er zijn twee varianten: bij cutane syndactylie is de huid vergroeid en bij benige syndactylie zijn ook de botten aan elkaar vastgegroeid. Syndactylie is een relatief vaak voorkomende aangeboren afwijking.

Polydactylie
Tevens een relatief vaak voorkomende afwijking. Bij polydactylie heeft iemand meer dan vijf vingers aan een hand (of meer dan vijf tenen aan een voet). Meestal betreft het een extra pink, maar een dubbele duim komt ook veel voor. De extra vinger bevalt niet altijd botten en is bijna nooit functioneel. De meeste mensen met een extra vinger kiezen voor verwijdering, om cosmetische redenen.

Radius dysplasie of radial club hand
Dit is een aangeboren afwijking waarbij een afwijkende stand en vorm van de onderarm, pols en hand ontstaat. Een radius dysplasie is een afwijking aan één van de twee botten in de onderarm, genaamd spaakbeen of radius. Vingers zijn vaak stijf en krom. Radius dysplasie kan verschillende vormen aannemen. Meest voorkomend is een verkorting van de onderarm en een dwangstand van de hand naar de duimzijde. Soms is sprake van een afwijking van de gehele arm en schouder. Radius dysplasie is zeldzaam.

Gespleten hand, cleft hand, split hand of lobster claw hand
Een gespleten hand is een V-vormige afwijking in de hand. Meestal ontbreekt de middelvinger en het bijbehorende middenhandsbeentje. De aandoening is erfelijk en is vaak bij beide handen aanwezig. Meestal zijn de voeten ook gespleten. De cleft hand is zeldzaam en kan variëren in ernst. De ernst wordt bepaald door de diepte van de spleet, mate van samengegroeide vingers, de aanwezigheid van extra vingers en de beweeglijkheid van de duim. Het is goed om voor het eerste levensjaar te beginnen met behandeling. Behandeling bestaat uit een operatie door een plastisch chirurg.

Hemiplegie of spastische verlamming
Hemiplegie is een halfzijdige verlamming. De oorzaak hiervan is een beschadiging in de hersenen, bijvoorbeeld door problemen rond de geboorte. Hierdoor kan op den duur spasticiteit van een hand optreden. Ook aan een arm, been of voet kan spasticiteit optreden. Bij een spastische verlamming werken spieren minder goed en gaat de fijne motorische controle verloren.

Arthrogryposis
Arthrogryposis betekent letterlijk 'krom gewricht'. Bij deze aandoening kunnen de gewrichten niet goed worden bewogen of blijven ze uit zichzelf in een kromme of rechte stand staan. De gewrichtsafwijkingen komen vaak voor in de handen en voeten (klompvoeten), maar in principe kan elk gewricht aangedaan zijn (knieën, ellebogen, polsen, vingers, heupen, en kaakgewrichten). De oorzaak is te vinden in verminderde of belemmerde bewegingen van het kind tijdens de zwangerschap. De baby kan niet goed bewegen, waardoor de gewrichten en de spieren zich niet optimaal ontwikkelen. Hierdoor treden contracturen (standsafwijkingen) op. Behandeling gebeurt door een team aan specialisten en kan bestaan uit oefenprogramma´s, hulpmiddelen en/of operaties.

Macrodactylie
Macrodactylie is een aangeboren reuzengroei van de vingers en voeten. Er is sprake van disproportionele toename van de lengte, diameter en volume van een vinger, hand of voet.

Camptodactylie
Bij een camptodactylie staat de vinger in buigstand en kan niet volledig gestrekt worden. Meestal betreft het de pink, maar het komt ook bij andere vingers voor. De kromstand verergert vaak naarmate het kind groeit. Een aangeboren kromme vinger is zeldzaam. Behandeling bestaat meestal uit spalktherapie wat kan leiden tot een duidelijke verbetering. Wanneer dit echter niet (voldoende) helpt kan een operatie worden overwogen. Een standaardoperatie voor deze aandoening bestaat echter niet.

Symbrachydactylie
Bij een symbrachydactylie is sprake van te korte vingers en een te kleine hand. De aandoening is niet erfelijk en komt vaak aan één van beide handen voor. Er worden verschillende graden onderscheiden die variëren in ernst.